Atrybut epub:type pozwala określić semantyczną rolę danego elementu w strukturze dokumentu EPUB 3. Dzięki jego zastosowaniu możliwe staje się jednoznaczne zdefiniowanie funkcji danej treści (np. rozdziału, przypisu, spisu treści), co ułatwia interpretację zawartości przez czytniki ekranu oraz inne technologie wspomagające. Ponadto prawidłowo zdefiniowana semantyka wpływa pozytywnie na wynik walidacji e-booka w narzędziach takich jak Ace by DAISY.
Gdzie można przypisać epub:type w Adobe InDesign?
Atrybut można przypisać do ramki tekstowej, obrazu, tabeli lub innego obiektu za pomocą okna „Opcje eksportu obiektu”, dostępnego w menu „Obiekt”. W zakładce „EPUB i HTML” znajduje się pole „EPUB: typ”, w którym możliwe jest wskazanie odpowiedniego znacznika semantycznego.
Zasada działania i struktura słownika znaczników
Znaczniki epub:type pochodzą ze słownika EPUB 3 Structural Semantics Vocabulary. Mogą być stosowane pojedynczo (np. chapter) lub w połączeniach (np. bodymatter chapter). Warto zaznaczyć, że znaczniki te nie wpływają na wygląd treści, nie zastępują stylów akapitowych, a jedynie uzupełniają je o warstwę semantyczną. Podczas eksportu są zapisywane w atrybucie epub:type w kodzie XHTML.
Poniżej lista dostępnych do wyboru możliwości
1. Podziały dokumentu
Określają główne części publikacji:
- okładka → cover (nadawany automatycznie)
- strony początkowe → frontmatter
- treść główna → bodymatter
- aneksy końcowe → backmatter
2. Sekcje i składniki dokument
- rozdział → chapter (można nadać ramce rozpoczynającej rozdział, ale działa tylko przy pierwszym rozdziale, jeżeli całość mamy w jednym wątku – kolejne trzeba dodać ręcznie)
- część → part
- tom → volume
- sekcja → section
3. Treść uzupełniająca
- spis treści → toc (nadawany automatycznie)
- indeks → index
- słowniczek → glossary
- bibliografia → bibliography
- nota redakcyjna → colophon
- aneks → appendix
4. Sekcje i składniki wstępne
- strona tytułowa → titlepage
- strona przedtytułowa → halftitlepage
- strona praw autorskich → copyright-page
- podziękowania → acknowledgments
- imprint → imprint
- imprimatur → imprimatur
- współautorzy → contributors
- inne – podziękowania → other-acknowledgments
- errata → errata
- dedykacja → dedication
- historia wersji → revision-history
5. Notatki i adnotacje
- przypis dolny → footnote
- przypis końcowy → endnote
- odnośnik do przypisu → noteref
- odnośnik powrotny → backlink
Zalecenia stosowania
Znaczniki epub:type warto przypisywać do kluczowych obiektów publikacji, takich jak nagłówki rozdziałów, przypisy, spisy treści czy ilustracje. Kombinacje znaczników, np. bodymatter chapter, umożliwiają dokładniejsze opisanie kontekstu treści. Zastosowanie powinno być zgodne z oficjalnym słownikiem EPUB 3 – w przeciwnym razie znaczniki mogą nie zostać rozpoznane przez narzędzia walidujące.
Ograniczenia InDesigna
Adobe InDesign obsługuje ograniczoną liczbę znaczników epub:type oraz nie wspiera przypisywania wielu ról ARIA (więcej o rolach ARIA w poprzednim materiale). W przypadku konieczności dodania bardziej zaawansowanej semantyki (np. doc-glossref), niezbędna może być ręczna edycja kodu EPUB w zewnętrznych edytorach, takich jak Sigil lub Calibre Book Edit.
Znaczenie dla dostępności
Stosowanie epub:type ma bezpośredni wpływ na jakość publikacji z perspektywy dostępności cyfrowej. Odpowiednio zdefiniowana struktura dokumentu umożliwia skuteczne korzystanie z treści osobom niewidomym, słabowidzącym lub korzystającym z czytników ekranowych. Ma również znaczenie przy spełnianiu wymagań WCAG 2.1 i przechodzeniu testów walidujących (np. Ace by DAISY). Jest to element, który dość łatwo można wprowadzić, chociaż z pewnością wiąże się z tym nieco dodatkowego klikania.
Pełne omówienie wytycznych znajdziesz w artykule DOSTĘPNOŚĆ EPUB 2025.