Przygotowanie tekstu do publikacji w dokumencie tekstowym MS WORD. Jak zrobić to samodzielnie?

Materiał powstał w ramach współpracy z serwisem Empik Selfpublishing. Zapraszam do uczestnictwa w webinarach dotyczących technicznej strony selfpublishingu!

Na początek warto przypomnieć, jak prezentują się poszczególne etapy pracy nad książką w procesie wydawniczym. W wydawnictwach proces ten może być bardziej rozbudowany – każda kolejna korekta to większa szansa na wyłapanie wszystkim błędów w książce. Jeśli wydajemy swoją książkę samodzielnie, warto jednak nie pomijać etapów takich jak:

• redakcja,
• pierwsza korekta (o różnicy między redakcją a korektą przeczytasz m.in. tutaj),
• skład tekstu do właściwego formatu,
• korekta techniczna (sprawdzenie poprawności składu),
• druga korekta językowa,
• przygotowanie plików do druku,
• konwersja do pliku ePub.

Osobną kwestią jest projekt okładki. Ten jest do druku przekazywany niezależnie od środków, jednak z reguły dodajemy okładkę do pliku ePub oraz ePDF, więc na tym etapie powinna już być gotowa.

Skład tekstu – co to jest?

Skład DTP to kompleksowy proces przygotowywania materiałów do druku za pomocą komputera. Polega na wlaniu tekstu w przygotowany uprzednio layout publikacji w wybranym formacie oraz na właściwym sformatowaniu treści. Podczas projektowania layoutu następuje wybór typografii (krojów liter), układu stron, marginesów, dodatkowych graficznych ozdobników na stronie. Kolejnych etapem jest łamanie całego tekstu, z dbałością o zachowanie norm edytorskich. Likwidujemy więc wszelkie błędy składu, by książka była przygotowana profesjonalnie. (Więcej o składzie pisałam w artykułach na swojej stronie: Co to jest skład DPT?, W czym zrobić skład książki?)

Z reguły skład wykonywany jest w programie Adobe InDesign. Odradzam samodzielne składanie tekstu w programach tekstowych typu MS WORD, ponieważ efekt niemal zawsze będzie gorszy niż w przypadku skorzystania z usług profesjonalisty. Również z tego względu, że poprawne złożenie publikacji w edytorze tekstowym lub np. Canvie jest dużo bardziej czasochłonne. Profesjonalne oprogramowanie do składu tekstu pomaga w zachowaniu właściwej szerokości łamu i automatyzuje m.in. kwestie związane z dzieleniem wyrazów.

Jeśli jednak zależy Ci na ograniczeniu kosztów, to ten artykuł pomoże przygotować dobrze tekst do składu i późniejszej konwersji do formatu e-książki – ePub.

Rozważymy poniżej dwie opcje – przygotowania tekstu do składu przez profesjonalistę oraz skład samodzielny – w edytorze tekstowym lub profesjonalnym programie (tutaj odsyłam do powstającego na podstawie szkolenia kursu).

Przygotowanie tekstu do składu

Jeśli zlecasz prace profesjonalistom i korzystał*ś z usług redakcji i korekty, z reguły nie musisz się już martwić o przygotowanie do składu. Jeśli opracowanie językowe jest po Twojej stronie, zadbaj o:

• umieszczenie w publikacji spisu treści – jasna hierarchia tytułów jest kluczowa, szczególnie jeśli w publikacji jest wiele stopni nagłówków; w takiej sytuacji poza szczegółowym spisem treści warto korzystać ze stylów w edytorze tekstowym – i nadawanie właściwych styli nagłówkom;
• jeżeli jakiś element ma się znaleźć na kolejnej stronie, robimy to poprzez podział strony (ctrl/cmd+ shift + enter), a nie puste wiersze (entery);
• w tekście ciągłym nie powinno być nadmiarowych enterów – należy zadbać o to, by pojawiały się tylko tam, gdzie faktycznie ma być odstęp – nowa całostka;
• wyczyszczenie zbędnego formatowania z tekstu.

Większość czynności, o których mowa poniżej, jest zautomatyzowana i wykonywana przez spec. DTP, nie należy więc ręcznie zrzucać np. sierot (tzw. wiszących spójników, zawieszek) do następnego wiersza czy ręcznie dzielić wyrazów – takie działania utrudnią i wydłużą późniejsze prace.

Samodzielny skład

Jeśli zdecydujesz się na samodzielny skład publikacji, to musisz zadbać o wiele kwestii. Można je podzielić na kategorie: poprawność edytorska, przygotowanie do druku oraz przygotowanie do konwersji do formatu ePub.

Poprawność edytorska

Istnieje szereg zasad, których należy przestrzegać podczas składu publikacji. Stosując się do nich, sprawisz, że czytelnika nie będą rozpraszać błędy, a książka będzie prezentować się profesjonalnie. Podstawowe kwestie związane z poprawnością edytorską wymieniłam w artykule o błędach składu. Jeśli zabierasz się do samodzielnego składu – koniecznie się z nim zapoznaj!

Przygotowanie do druku

Drugą kwestią związaną ze składem jest przygotowanie do druku. Musimy tutaj zadbać o właściwe rozbarwienia (w palecie kolorów CMYK dla druku kolorowego oraz K dla druku w szarościach). Jeżeli korzystamy z takich narzędzi jak Canva czy MS Word, może pojawić się problem z rozbarwieniami. W Canvie często tekst czarny nie będzie miał wymaganego 100K (czyli 100% czarnej farby, bez dodatkowych domieszek pozostałych barw), MS Word będzie generował plik w RGB, więc konieczna będzie konwersja do profilu szarości np. w programie Adobe Acrobat.

Jeśli w tekście znajdują się ilustracje, musimy zadbać o to, by wszystkie miały prawidłową rozdzielczość – 300 dpi/ppi dla ostatecznego wymiaru, jaki będą miały w publikacji.

Przygotowanie do konwersji do pliku ePub

Konwersję do pliku ePub najprościej jest wykonać na podstawie składu do druku za pośrednictwem programu InDesign – jest to rozwiązanie stosowane przez profesjonalistów.

Jak tego dokonać, szczegółowo uczę w szkoleniu „Konwersja w Adobe InDesign”

Jeśli dokonujemy konwersji książki złożonej w pliku tekstowym do pliku ePub, najlepszą opcją będzie wykorzystanie darmowego programu Calibre. Musimy zadbać o to, by plik wyjściowy był dobrze przygotowany:

• rozdziały powinny być poprzedzone podziałem strony (ctrl/cmd + shift + enter) – dzięki temu dokument się podzieli i nowy rozdział zacznie się na nowej stronie,
• rozdziały, podrozdziały itp. powinny mieć właściwe style nagłówkowe – dzięki temu będzie możliwość automatycznego wygenerowania spisu treści.

Pamiętamy też o tym, co wcześniej, czyli braku nadmiarowych enterów, usunięciu zbędnego formatowania (najlepiej, by zostały pogrubienia, kursywy, ew. podkreślenia. Z kolorów rezygnujemy – wiele czytników ich nie wyświetla).

Po wejściu w Calibre dodajemy książkę.

Następnie, z naszą zaznaczoną książką, klikamy na „konwertuj pliki”.

Na tym etapie możemy uzupełnić metadane książki oraz dodać okładkę:

Z reguły nie trzeba zmieniać domyślnych ustawień.

Kolejnym etapem będzie sprawdzenie poprawności pliku. Najprostszą opcją są internetowe walidatory, np.:

https://draft2digital.com/book/epubcheck/upload

https://www.bookmarketing.pro/epub-validator.html

Przy takiej konwersji niestety na 90% pojawią się błędy, które musimy poprawić ręcznie. W Calibre otwieramy nasz plik ePub – „Edytuj książkę”. Ukaże nam się taki widok:

W narzędziach możemy sprawdzić nasz spis treści oraz jeśli chcemy go umieścić w książce – wstawić.

Następnie miejsca wskazane w raporcie, jeśli pojawiły się błędy, w tym przypadku:

Musimy zmienić rozszerzenie z .html na .xhtml.

W „nowe rozszerzenie pliku” wpisujemy „xhtml”.

Po dokonaniu tej zmiany walidator nie znajduje błędów.

Czasami pojawi się konieczność poprawiania kilka razy, do skutku. Jeżeli są błędy w strukturze pliku, walidator wskaże nam, w którym wierszu dokumentu znajduje się usterka – musimy odszukać to miejsce i poprawić.

Jeżeli potrzebujesz pomocy z przygotowaniem publikacji, jej składem, konwersją lub szukasz kompleksowej usługi – serdecznie zapraszamy do kontaktu! Pomożemy!

Zobacz dostępne szkolenia i materiały:

Darmowe webinary o składzie i nie tylko znajdziesz w serwisie Facebook na naszym profilu:

Skład książki dla selfpublishera

Skład książki dla redaktora

Zapraszam również do uczestnictwa w webinarach dotyczących technicznej strony selfpublishingu
w serwisie Empik Selfpublishing!